Góc phụ huynh

TẠI SAO CẦN CAN THIỆP CÁC HÀNH VI KHÔNG PHÙ HỢP

08:28:37 28/10/2022

Can thiệp giảm hành vi không phù hợp hay còn gọi là quản lý hành vi nhằm giúp giảm thiểu các hành vi không mong muốn mà ảnh hưởng tới sự an toàn của trẻ và những người khác, tới cơ hội học tập của trẻ, và nhìn chung là tới chất lượng sống của trẻ. Cụ thể:

Nhằm đảm bảo sự an toàn của trẻ và những người khác: với các hành vi gây nguy hiểm tới trẻ( như hành vi tự hại), hoặc nguy hiểm cho những người xung quanh( hành vi gây hấn), các can thiệp giảm hành vi không phù hợp cần ưu tiên để đảm bảo an toàn cho trẻ và mọi người trong môi trường của trẻ
Nhằm tăng khả năng học tập của trẻ: Một số hành vi tự kích thích nếu xảy ra quá nhiều thì ảnh hưởng đến khả năng tham gia học tập. Trẻ liên tục gõ đồ thì không thể viết bài học, trẻ luôn chạy khỏi chỗ và luôn tự xoay vòng sẽ khó quan sát, chú ý được bài học của giáo viên. Can thiệp giảm các hành vi này sẽ giúp trẻ có thời gian tham gia vào các hoạt động học có ý nghĩa.
Nhằm tăng cơ hội hoà nhập của trẻ: Các vấn đề hành vi thường là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ ít có cơ hội tham gia vào các hoạt động ở môi trường hoà nhập. Một trẻ liên tục la hét sẽ làm ảnh hưởng tới các bạn khác trong lớp và ảnh hưởng tới giờ học chung, khiến giáo viên, các bạn và các phu huynh của trẻ phát triển bình thường ở trong lớp không muốn đón nhận trẻ. Hoặc nếu trẻ liên tục ném các đồ để tìm kiếm cảm giác nhìn đồ vật rơi xuống đất, sẽ khiến các giáo viên ở môi trường hoà nhập ngần ngại nhận trẻ vì có thể làm hỏng hóc các đồ chơi, giáo cụ của trường. Một ví dụ khác, nhiều trẻ thay vì chơi đồ chơi đúng cách thì gõ tất cả các loại đồ chơi, khiến các bạn khác không thích chơi cùng, làm hạn chế khả năng kết bạn của trẻ.

Tuy vậy, can thiệp giảm các hành vi không phù hợp cũng tốn thời gian, công sức và trong nhiều trường hợp khiến người chăm sóc trẻ tập trung thái quá vào các hành vi không phù hợp của trẻ, mà quên đi mất những điểm mạnh khác để khuyến khích con. Điều này không chỉ khiến bố mẹ căng thẳng, mà còn có thể tạo một bầu không khí tiêu cực tới trẻ. Do đó can thiệp giảm các hành vi không phù hợp luôn cần đi kèm các can thiệp dạy trẻ các hành vi, kỹ năng phù hợp thay thế. Chỉ như vậy trẻ mới có thể thích nghi, tham gia tốt hơn vào các hoạt động vui chơi, học tập, tự chăm sóc bản thân một cách hợp lý và có ý nghĩa. Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi trẻ được dạy thêm các kỹ năng giao tiếp đúng chức năng( Functional Communication training- FCT)), các hành vi ăn vạ, đập đầu vào tường giảm mạnh dù chưa phải dùng các hình phạt với trẻ( Durand, và Carr, 1991). Tương tự dạy kĩ năng chơi giúp trẻ giảm các hành vi thao tác không phù hợp với đồ chơi như ném đồ chơi, chỉ lăn bánh xe ô tô… Rất hiếm khi can thiệp hành vi không phù hợp thực hiện riêng rẻ mà không cần một kế hoạch giáo dục toàn diện đi kèm.

Vậy lúc nào cần can thiệp các hành vi không phù hợp:

Các hành vi gây nguy hại tới sự an toàn của trẻ là ưu tiên can thiệp hang đầu( hành vi tự hại)
Các hành vi gây nguy hại tới những người xung quanh( hành vi gây hấn) cũng cần can thiệp
Các hành vi khác nếu làm ảnh hưởng tới khả năng tham gia học tập, khả năng hoà nhập của trẻ cần được ưu tiên( hành vi chống đối, hành vi huỷ hoại đồ đạc, hành vi la hét, nhổ nước bọt khiến các trường mầm non hoặc khu vui chơi không nhận trẻ…)

Các hành vi khiến những người xung quanh khó chịu như rập khuôn thái quá, các hành vi tự kích thích, thì tuỳ mức độ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của trẻ và những người xung quanh, cũng như cân đối với thời lượng các chương trình cần dạy để cân nhắc việc can thiệp giảm hành vi không phù hợp có cần thiết hay không.